Άρθρο στην εφημερίδα «Καθημερινή της Κυριακής»
Η χώρα μας έζησε και ζει δύσκολες ώρες. Και μέσα στη δυσκολία πάμε να πετάξουμε τις ευθύνες που έχουν διαδοχικές κυβερνήσεις και πρόσωπα που χειρίστηκαν τα δημόσια πράγματα σε ένα πράγμα: το Μνημόνιο και μάλιστα το πρώτο Μνημόνιο.
Το Μνημόνιο είναι ένα κείμενο που συμφωνείται μεταξύ της Ελλάδας και των τριών οργανισμών, που αυτή τη στιγμή χρηματοδοτούν τα ελλείμματα της χώρας μας, την Ε. Ε., το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, και το οποίο περιγράφει τις παρεμβάσεις και τα μέτρα με τα οποία θα επιχειρήσει η χώρα να επιτύχει τους δύο βασικούς της στόχους: τη μείωση του ελλείμματος και την ενίσχυση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας.
Το Μνημόνιο που έχουμε σήμερα είναι η συνέχεια του Μνημονίου του Μαΐου του 2010. Από τον Μάιο του 2010 έως σήμερα, συνεχείς διαπραγματεύσεις, αλλά και αλλαγές των εξωτερικών, πολιτικών και οικονομικών δεδομένων, η επιβεβαίωση ή η διάψευση των προβλέψεων -που γίνονται σε απίστευτες συνθήκες αβεβαιότητας- αλλάζουν το μακροοικονομικό πλαίσιο και τις μακροχρόνιες προοπτικές. Για τον λόγο αυτό, το κείμενο αξιολογείται και αλλάζει κάθε τρεις μήνες.
Το πρώτο Μνημόνιο τον Μάιο του 2010, συντάχθηκε με ένα έλλειμμα πάνω από 32 δισ. ευρώ ή 13,6% του ΑΕΠ (το οποίο τον Νοέμβριο αναθεωρήθηκε σε 15,4% του ΑΕΠ ή 36,6 δισ. ευρώ), και ένα χρέος γύρω στα 300 δισ. ευρώ, ή 129% του ΑΕΠ που μέσα σε μόλις 4 χρόνια -από το 2005- είχε αυξηθεί σχεδόν 30% του ΑΕΠ. Μια δυναμική που, αν δεν άλλαζε κάτι, θα το έστελνε μέσα σε πολύ λίγα χρόνια σε πάνω από 200% του ΑΕΠ. Τα επιτόκια δανεισμού στην αγορά για τα δεκαετή ομόλογα ήταν πάνω από 10%, ενώ στις τελευταίες εκδόσεις ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου τον Μάρτιο και τον Απρίλιο το επιτόκιο ήταν 6%. Η χώρα ήταν σε ύφεση, με αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης ήδη από 2008 και το εξωτερικό έλλειμμα πάνω από 15% του ΑΕΠ.
Στο πολιτικό επίπεδο, τα δεδομένα ήταν ακόμη πιο δύσκολα. Μια Ε. Ε. απολύτως αρνητική απέναντι στην Ελλάδα που επί πέντε συνεχή χρόνια (από το 2004 έως το 2009) δεν είχε σταθεί στο ύψος των δεσμεύσεών της, και είχε συνειδητά παραποιήσει τα δημοσιονομικά της στοιχεία. Με την πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να είναι συντηρητικές, να αρνούνται συστηματικά να προχωρήσουν με ριζοσπαστικά βήματα για την αντιμετώπιση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά και να στηρίξουν μια χώρα όπως η Ελλάδα.
Η Ελλάδα πάλεψε πολύ σκληρά για να πείσει ώστε να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός στήριξης και να μπορέσει έτσι να σώσει όσα μπορούσαν να σωθούν, για να αποτρέψει να έρθει η ημέρα που το ελληνικό Δημόσιο δεν θα είχε να πληρώσει κανέναν. Οχι που θα είχε λίγα αλλά που δεν θα είχε τίποτα. Αυτό που ζούμε σήμερα είναι μόνο μια πολύ μικρή ιδέα του τι θα σήμαινε να φτάναμε στο σημείο μηδέν της στάσης πληρωμών.
Είναι λοιπόν προφανές ότι δεν ήμασταν σε εύκολη θέση. Δουλέψαμε όμως σκληρά για μια συμφωνία που περιλάμβανε ένα δάνειο 110 δισ. ευρώ με επιτόκιο περίπου 4,5% και αποπληρωμή σε 3 χρόνια. Με μια δύσκολη διαπραγμάτευση με την οποία η χώρα πήρε περίοδο προσαρμογής πέντε ετών -αντί για τρία- έως το 2014, αλλά και την αποφυγή μέτρων όπως η περικοπή του 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα και τη δυνατότητα αναδιαπραγμάτευσης των όρων κάθε τρεις μήνες.
Οι θυσίες των Ελλήνων και η διαπραγμάτευση στη βάση των αντικειμενικών δυσκολιών που διαφαίνονταν στη διεθνή και στην εγχώρια οικονομική κατάσταση, οδήγησαν σε βελτίωση των όρων δανεισμού ήδη από τον πρώτο χρόνο εφαρμογής. Τον Φεβρουάριο του 2011, πετύχαμε τη μείωση του επιτοκίου και την επέκταση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου από τα 3 στα 7,5 χρόνια.
Και η σημαντική απόφαση για να προχωρήσουμε στη μείωση του συνολικού χρέους με τη συμμετοχή ιδιωτών μπήκε στα σκαριά με τις αποφάσεις της άνοιξης και του Ιουνίου του 2011. Αποφάσεις δύσκολες, για τις οποίες η Ελλάδα και η Ευρωζώνη χρειάστηκε να διαπραγματευτούν σκληρά.
Κανένας από όσους ενεπλάκησαν και εργάστηκαν γι’ αυτές τις αποφάσεις δεν είναι ευτυχής που χρειάστηκε να τις πάρει. Είναι εύκολο να λέμε, σήμερα, ότι για όλα φταίει το Μνημόνιο και αυτοί που το έφεραν. Το δύσκολο είναι πάντοτε να λέμε την αλήθεια για τα προβλήματα και τις λύσεις τους, που είναι συχνά πολύ δύσκολες. Ομως, αυτές οι εκλογές είναι η στιγμή της αλήθειας για τη χώρα μας.
Η χώρα μας έζησε και ζει δύσκολες ώρες. Και μέσα στη δυσκολία πάμε να πετάξουμε τις ευθύνες που έχουν διαδοχικές κυβερνήσεις και πρόσωπα που χειρίστηκαν τα δημόσια πράγματα σε ένα πράγμα: το Μνημόνιο και μάλιστα το πρώτο Μνημόνιο.
Το Μνημόνιο είναι ένα κείμενο που συμφωνείται μεταξύ της Ελλάδας και των τριών οργανισμών, που αυτή τη στιγμή χρηματοδοτούν τα ελλείμματα της χώρας μας, την Ε. Ε., το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, και το οποίο περιγράφει τις παρεμβάσεις και τα μέτρα με τα οποία θα επιχειρήσει η χώρα να επιτύχει τους δύο βασικούς της στόχους: τη μείωση του ελλείμματος και την ενίσχυση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας.
Το Μνημόνιο που έχουμε σήμερα είναι η συνέχεια του Μνημονίου του Μαΐου του 2010. Από τον Μάιο του 2010 έως σήμερα, συνεχείς διαπραγματεύσεις, αλλά και αλλαγές των εξωτερικών, πολιτικών και οικονομικών δεδομένων, η επιβεβαίωση ή η διάψευση των προβλέψεων -που γίνονται σε απίστευτες συνθήκες αβεβαιότητας- αλλάζουν το μακροοικονομικό πλαίσιο και τις μακροχρόνιες προοπτικές. Για τον λόγο αυτό, το κείμενο αξιολογείται και αλλάζει κάθε τρεις μήνες.
Το πρώτο Μνημόνιο τον Μάιο του 2010, συντάχθηκε με ένα έλλειμμα πάνω από 32 δισ. ευρώ ή 13,6% του ΑΕΠ (το οποίο τον Νοέμβριο αναθεωρήθηκε σε 15,4% του ΑΕΠ ή 36,6 δισ. ευρώ), και ένα χρέος γύρω στα 300 δισ. ευρώ, ή 129% του ΑΕΠ που μέσα σε μόλις 4 χρόνια -από το 2005- είχε αυξηθεί σχεδόν 30% του ΑΕΠ. Μια δυναμική που, αν δεν άλλαζε κάτι, θα το έστελνε μέσα σε πολύ λίγα χρόνια σε πάνω από 200% του ΑΕΠ. Τα επιτόκια δανεισμού στην αγορά για τα δεκαετή ομόλογα ήταν πάνω από 10%, ενώ στις τελευταίες εκδόσεις ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου τον Μάρτιο και τον Απρίλιο το επιτόκιο ήταν 6%. Η χώρα ήταν σε ύφεση, με αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης ήδη από 2008 και το εξωτερικό έλλειμμα πάνω από 15% του ΑΕΠ.
Στο πολιτικό επίπεδο, τα δεδομένα ήταν ακόμη πιο δύσκολα. Μια Ε. Ε. απολύτως αρνητική απέναντι στην Ελλάδα που επί πέντε συνεχή χρόνια (από το 2004 έως το 2009) δεν είχε σταθεί στο ύψος των δεσμεύσεών της, και είχε συνειδητά παραποιήσει τα δημοσιονομικά της στοιχεία. Με την πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να είναι συντηρητικές, να αρνούνται συστηματικά να προχωρήσουν με ριζοσπαστικά βήματα για την αντιμετώπιση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά και να στηρίξουν μια χώρα όπως η Ελλάδα.
Η Ελλάδα πάλεψε πολύ σκληρά για να πείσει ώστε να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός στήριξης και να μπορέσει έτσι να σώσει όσα μπορούσαν να σωθούν, για να αποτρέψει να έρθει η ημέρα που το ελληνικό Δημόσιο δεν θα είχε να πληρώσει κανέναν. Οχι που θα είχε λίγα αλλά που δεν θα είχε τίποτα. Αυτό που ζούμε σήμερα είναι μόνο μια πολύ μικρή ιδέα του τι θα σήμαινε να φτάναμε στο σημείο μηδέν της στάσης πληρωμών.
Είναι λοιπόν προφανές ότι δεν ήμασταν σε εύκολη θέση. Δουλέψαμε όμως σκληρά για μια συμφωνία που περιλάμβανε ένα δάνειο 110 δισ. ευρώ με επιτόκιο περίπου 4,5% και αποπληρωμή σε 3 χρόνια. Με μια δύσκολη διαπραγμάτευση με την οποία η χώρα πήρε περίοδο προσαρμογής πέντε ετών -αντί για τρία- έως το 2014, αλλά και την αποφυγή μέτρων όπως η περικοπή του 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα και τη δυνατότητα αναδιαπραγμάτευσης των όρων κάθε τρεις μήνες.
Οι θυσίες των Ελλήνων και η διαπραγμάτευση στη βάση των αντικειμενικών δυσκολιών που διαφαίνονταν στη διεθνή και στην εγχώρια οικονομική κατάσταση, οδήγησαν σε βελτίωση των όρων δανεισμού ήδη από τον πρώτο χρόνο εφαρμογής. Τον Φεβρουάριο του 2011, πετύχαμε τη μείωση του επιτοκίου και την επέκταση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου από τα 3 στα 7,5 χρόνια.
Και η σημαντική απόφαση για να προχωρήσουμε στη μείωση του συνολικού χρέους με τη συμμετοχή ιδιωτών μπήκε στα σκαριά με τις αποφάσεις της άνοιξης και του Ιουνίου του 2011. Αποφάσεις δύσκολες, για τις οποίες η Ελλάδα και η Ευρωζώνη χρειάστηκε να διαπραγματευτούν σκληρά.
Κανένας από όσους ενεπλάκησαν και εργάστηκαν γι’ αυτές τις αποφάσεις δεν είναι ευτυχής που χρειάστηκε να τις πάρει. Είναι εύκολο να λέμε, σήμερα, ότι για όλα φταίει το Μνημόνιο και αυτοί που το έφεραν. Το δύσκολο είναι πάντοτε να λέμε την αλήθεια για τα προβλήματα και τις λύσεις τους, που είναι συχνά πολύ δύσκολες. Ομως, αυτές οι εκλογές είναι η στιγμή της αλήθειας για τη χώρα μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου