Πιτσιρίκος: ένας σύγχρονος αυριανιστής

του Ηλία Κανέλλη*

Πριν ο Παύλος Μπακογιάννης, ως πολιτική προσωπικότητα με ανοιχτό και χωρίς προκαταλήψεις πνεύμα, προωθήσει, το 1989, για λογαριασμό της Νέας Δημοκρατίας, την προσέγγιση για συγκυβέρνηση με την Αριστερά, είχε εργαστεί πολλά χρόνια ως δημοσιογράφος.

Παρεμβατικός και ουσιαστικός, έγκυρος σχολιαστής και μαχητικός υπερασπιστής της νομιμότητας στην Ελλάδα, υπήρξε το σύμβολο της αντιδικτατορικής πάλης λόγω της εκπομπής του στη Βαυαρική Ραδιοφωνία τα χρόνια της χούντας. Όχι άδικα.
Ενδεικτικές είναι οι αναφορές που έστελναν στη χούντα οι έλληνες διπλωματικοί υπάλληλοι (στην ουσία υπηρέτες του καθεστώτος) από τη Γερμανία:

"Ο Π. Μπακογιάννης συνεχίζει τας κακοήθεις και ανθελληνικάς εκπομπάς του. Πρέπει να τεθή θέμα Μπακογιάννη και να ζητηθή η αποπομπή του από του σταθμού" . "Το κακόβουλον τούτο πρόγραμμα ησχολήθη καθ’ ολοκληρίαν εις ανακοινώσεις σχετικώς με την δίκην Παναγούλη και εις διαμαρτυρίας και αντιδράσεις κατά της εκδοθείσης καταδικαστικής αποφάσεως των στρατοδικείων" κ.τ.τ.Πριν πέσει θύμα των δολοφόνων της 17 Νοέμβρη, στις 27 Σεπτεμβρίου 1989, ο Παύλος Μπακογιάννης είχε τεθεί στο στόχαστρο της ισχυρής, εκείνη την εποχή, εφημερίδας Αυριανή των αξιότιμων κυρίων Γεωργίου και Μάκη Κουρή – ο ιδιότυπος λαϊκισμός της εφημερίδας, κράμα ρατσισμού, χυδαιότητας, προκαταλήψεων και οπισθοδρόμησης, είχε γεννήσει και όρο, που για χρόνια ήταν συνώνυμος του ακραίου κιτρινισμού στον Τύπο: αυριανισμός.
Η εφημερίδα, επιχειρώντας να αποσείσει την κρατούσα εικόνα της βαρύτατης ευθύνης του Ανδρέα Παπανδρέου στο σκάνδαλο Κοσκωτά, ενορχήστρωσε μια μακρά συκοφαντική εκστρατεία κατά του Παύλου Μπακογιάννη, επιχειρώντας να τον σπιλώσει ηθικά παρουσιάζοντάς τον ως πρωτεργάτη του σκανδάλου (ο Μπακογιάννης είχε συνεργαστεί με τον Κοσκωτά στο στήσιμο της εταιρείας του Κοσκωτά Γραμμή και στα πρώτα δημοσιογραφικά εγχειρήματά του).
Στις 31 Αυγούστου 1989, η εφημερίδα είχε κυκλοφορήσει με τον «ξύλινο» τίτλο μισής σελίδας: «Κλεπταποδόχος ο Μπακογιάννης». Την επομένη, η εφημερίδα, στην ίδια θέση, έβγαζε και την ετυμηγορία: «Στον Κορυδαλλό ο Μπακογιάννης».
Έπειτα ήρθε η συμμορία του Ξηρού και του Κουφοντίνα να «εκτελέσει» (σύμφωνα με τη δημοσιογραφική ορολογία της εποχής) τον ήδη «καταδικασθέντα» στα πρωτοσέλιδα του κίτρινου Τύπου.

Πέρασε πολύς καιρός από τότε, μια μέρα, πολύ αργά, συνελήφθησαν και δικάστηκαν τρομοκράτες της 17 Νοέμβρη. Εκείνες τις μέρες, στη διάρκεια της δίκης, σε μια διαδήλωση συμπαθούντων της τρομοκρατίας, πρωτογράφτηκε στους τοίχους το αδιανόητο σύνθημα: «Σκατά στον τάφο του Μπακογιάννη».

Οι φίλοι των τρομοκρατών, οπαδοί μιας αδιάλλακτης, εμφυλιοπολεμικής Αριστεράς, εκδικούνταν ακόμα μια φορά το πρόσωπο που είχε εισηγηθεί την πολιτική συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων που (τότε) δεν υπερέβαιναν τα συνταγματικά όρια.
Είχε όμως έλθει το πλήρωμα του χρόνου, η Αυριανή είχε χάσει τη δύναμή της. Όχι όμως κι ο αυριανισμός. Ίσα ίσα.
Αυτός κατόρθωσε, με διάφορες παραφυάδες και σε διάφορες εκδοχές, να διαχυθεί σε πολλά ΜΜΕ της εποχής μας καθώς και στα χιλιάδες νέα μέσα ενημέρωσης και γενικότερα έκφρασης που οφείλουν την ύπαρξή τους στο Διαδίκτυο.

Δικαιούται να πει κανείς ότι έτσι συμβαίνει με τον Τύπο.
Ένα τμήμα του είναι κίτρινο, χυδαίο, συκοφαντικό, ρατσιστικό, βάρβαρο – αλλά είναι σημαντικότερο το πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας που, απαίδευτη και μπρούτα, έχει σε μεγάλο βαθμό ανεχθεί, ακόμα και σιγοντάρει αυτούς που εσκεμμένα την παραπλανούν και την ντρεσάρουν.
Υπάρχουν, όμως, κάποια πρόσωπα που καλύπτονται πίσω από ένα λούστρο, μια επίφαση πνευματικότητας, επίφαση που την απέκτησαν είτε διότι κάποτε διάβασαν δυο βιβλία παραπάνω είτε γιατί κυκλοφόρησαν σε κύκλους ζωηρών και ανοιχτών ανθρώπων είτε επειδή τους συναναστράφηκαν σοβαροί άνθρωποι είτε διότι είναι πιο καπάτσοι από τους άλλους – κι αυτά τα πρόσωπα διεκδικούν εμβέλεια μεγαλύτερη από τους κίτρινους με πατέντα. Πολλές φορές την κερδίζουν. Στο όνομα της παρεμβατικότητας, της τόλμης, της αυθάδειας, της σάτιρας…
Και τότε…
Ε, τότε, πολύ συχνά, γίνονται κάτι όπως ο ψευδώνυμος Πιτσιρίκος – που του αρέσει να παραδίδει μαθήματα υποτίθεται απείθειας στο σύστημα.
Στις 15 Ιανουαρίου, μια ομάδα «αγανακτισμένων», όπως αποκαλούνται στη σλανγκ της δημοσιογραφίας διάφοροι ετερόκλητοι διαδηλωτές που συνήθως απαξιώνουν τον κοινοβουλευτισμό, έστω διά των εκπροσώπων του, επιχείρησε να προπηλακίσει την Ντόρα Μπακογιάννη στην Κρήτη, πετώντας πέτρες και γιαούρτια. Ανάμεσα στα συνθήματα που φώναξαν, πριν αποχωρήσουν, ήταν και το αδιανόητο: «Σκατά στον τάφο του Μπακογιάννη». Την επομένη, ο Πιτσιρίκος «σατίρισε πολιτικά» το συμβάν ως εξής:

Οι γιαουρτωτές της κυρίας Μπακογιάννη φώναξαν το σύνθημα "Σκατά στον τάφο του Μπακογιάννη". Θεωρώ απαράδεκτο το σύνθημα και είναι ντροπή να βεβηλώνεται η μνήμη ενός νεκρού. Το σύνθημα "Σκατά στον τάφο του Μπακογιάννη" –εκτός από απαράδεκτο– είναι και περιττό. Υποθέτω πως η κυρία Μπακογιάννη θα επισκέπτεται τον τάφο πού και πού.Όποιος γράφει δεν είναι υποχρεωμένος να λατρεύει τα πρόσωπα για τα οποία γράφει, είτε ζουν είτε πέθαναν.
Δεν είναι καν υποχρεωμένος να αιτιολογεί την αντίθεσή του.
Αλλά όποιος διεκδικεί παρεμβατικότητα και κύρος, οφείλει να μπορεί να επικαλεσθεί ένα κίνητρο δημόσιου συμφέροντος: τον έλεγχο ή τον αποτροπιασμό από πρόσωπα ή τις πράξεις τους.
Οι υβριστές δήθεν αγανακτισμένοι της Κρήτης ήξεραν γιατί μισούν τον Μπακογιάννη. Ο Πιτσιρίκος αμφιβάλλων αν αναρωτήθηκε, αποδεικνύει συνέχεια ότι δεν τον νοιάζουν οι λεπτομέρειες της τεκμηρίωσης μιας θέσης.
Η προκατάληψη προηγείται του επιχειρήματος. Κι έτσι, απλά, υιοθετεί το χυδαίο σύνθημα των εμφυλιοπολεμικών αριστερών.
Ένα σύνθημα που υποκρύπτει μίσος – αλλά και αποκαλύπτει κιτρινισμό, χυδαιότητα, συκοφαντικό πνεύμα, ρατσισμό, βαρβαρότητα. Δηλαδή: αυριανισμό.
Τον αυριανισμό της εποχής του Ίντερνετ.
ΥΓ. Δεν είναι η πρώτη ούτε η τελευταία χυδαιότητα του Πιτσιρίκου στον δημόσιο «διάλογο», όπως αυτός τον αντιλαμβάνεται. Είναι όμως η κορυφαία.

*από το νέο τεύχος του the books' journal που κυκλοφορεί από σήμερα

http://aristeristrouthokamilos.blogspot.com/2012/01/blog-post_26.html