«Να ηττηθούν οι ιδέες και οι πρακτικές της συντήρησης»

του Γιώργου Παπανδρέου

3 Σεπτέμβρη 1974 - 3 Σεπτέμβρη 2018. 44 χρόνια, γόνιμα χρόνια. Με πολύ σημαντικές κατακτήσεις. Με μια Ελλάδα που βρέθηκε στις 25 πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Στον πυρήνα της Ευρώπης.

Με λάθη, παραλείψεις, πισωγυρίσματα, ακόμη και επιλογές που πλήγωσαν τον Ελληνικό λαό ή ναρκοθέτησαν τη Δημοκρατία. Οι ευθύνες είναι σίγουρα του πολιτικού συστήματος, μερίδιο όμως αναλογεί και στους πολίτες.

Η αλήθεια πληγώνει, αλλά και απελευθερώνει. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει μέλλον.
Είναι υποχρέωση όλων, η νηφάλια συζήτηση για αυτήν την πρώτη μετά τον πόλεμο ειρηνική, δημοκρατική και εποικοδομητική περίοδο. Όπως και η ψύχραιμη προσέγγιση, όλων των επιμέρους κεφαλαίων της, αν επιθυμούμε, να πορευτούμε στο μέλλον όπως αξίζει στους Έλληνες και όχι όπως βολεύει ορισμένους.

Ο καθένας έχει την διαδρομή του και κρίνεται για αυτήν. Κανείς δεν μπορεί να φέρει την ιστορία στα μέτρα του, αλλά είναι υποχρεωμένος να δώσει τη δική του ερμηνεία.
3 Σεπτέμβρη 1974. Η χούντα έχει πέσει υπό το βάρος των εγκλημάτων της και δυστυχώς, την προδοσία και την κατοχή της Κύπρου. 

Ορατές οι συνέπειες από το δράμα του Εμφυλίου και την αυταρχική διακυβέρνηση της δεξιάς, όπως και της εξωτερικής εξάρτησης. Ο Ελληνικός λαός έχει θρηνήσει νεκρούς, έχει βιώσει το μίσος και το διχασμό, αλλά έχει ζήσει και μια χαμένη άνοιξη, στις αρχές της δεκαετίας του ‘60. Μια άνοιξη, που λοιδορήθηκε και πολεμήθηκε λυσσαλέα.
Ζητά το αυτονόητο. Ελευθερία και Δημοκρατία. Ζητά τη ζωή του πίσω. Και προσπαθεί να αφήσει πίσω του το διχασμό.

Η συντηρητική παράταξη συσπειρώνεται γύρω από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, που αφού προδικτατορικά συνέβαλε στη άνθιση του παρακράτους έχει επιστρέψει από το Παρίσι διατεθειμένος να δρομολογήσει μια βιώσιμη, ευρωπαϊκή πορεία για τη χώρα. Όμως, δεν μπορεί να κάνει τις απαραίτητες τομές για να κλείσει τις πληγές του παρελθόντος - παρά τις αυτονόητες κινήσεις, όπως αυτή που έβαλε τέλος στην «απαγόρευση» του ΚΚΕ.
Ο Ελληνικός λαός, από την πρώτη στιγμή, επιλέγει πολιτική σταθερότητα, αλλά δεν αφίσταται του οράματος να δει την πατρίδα να αλλάζει οριστικά ρότα.

Έτσι, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, επιλέγει να αγωνιστεί για την ανατροπή ενός πολιτικοοικονομικού συστήματος που μεριμνά μόνο για το δικό του όφελος, για τα δικά του συμφέροντα, ξεκινώντας από το ίδιο το κόμμα που ίδρυσε, συγκεντρώνει γύρω του, το πιο δημιουργικό και παρεμβατικό ανθρώπινο υλικό που διαθέτει η χώρα.
Στο πρόσωπό του και στη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη, βλέπει να ανοίγει ο δρόμος για τη δική του έκφραση, συμμετοχή, κυριαρχία.
Βλέπει πλέον καθαρά, ότι ο στόχος και ο δρόμος είναι ένας: ΑΛΛΑΓΗ.

Ο Ανδρέας, πηγαίνει ακόμη πιο ‘κει. Λέει, ναι σε μια άλλη Ευρώπη.
Οραματίζεται μια Ελλάδα που ανήκει στους Έλληνες, σε μια Ευρώπη που ανήκει στους πολίτες της.

Πείθει - και δικαιώνεται, ότι το μεγάλο τμήμα του Ελληνικού λαού που ήταν τόσα χρόνια στο περιθώριο, μπορεί να κυβερνήσει. Ο ίδιος και το Κίνημα που δημιούργησε μαζί με άλλους αγωνιστές, γίνεται λαϊκό κίνημα, συμ-παράταξη ευρύτατων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων. 

Το τετράπτυχο που συμπυκνώνει το στρατηγικό στόχο, γίνεται ο οδηγός της πορείας.
Εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση, δημοκρατικές διαδικασίες.

Ο ίδιος ο Ανδρέας, θα γυρίσει την Ελλάδα συζητώντας στις λαϊκές συνελεύσεις.
Επικρατεί ένας άνεμος δημιουργίας και αλλαγής.
Η Ελλάδα, αποκτά φωνή, ασκεί πολυεπίπεδη εξωστρεφή εξωτερική πολιτική, διεκδικεί και κερδίζει. Μέρα με τη μέρα, οικοδομείται μια νέα πραγματικότητα.
Μια Ελλάδα δυναμικών, μορφωμένων νέων, αλλά μέχρι τότε στο περιθώριο της πολιτικής, βρίσκει φωνή και συμμετοχή.

Ο πολίτης αντί να εξαρτάται από το κάθε είδους «μέσο» στο πελατειακό σύστημα, οργανώνεται για να κατακτήσει δικαιώματα για όλους, αντί προνομίων που εξαρτώνται από την σχέση του με την εξουσία.
Έτσι εμπεδώνεται μια πρωτόγνωρη και πλατιά λαϊκή συμμαχία.
Η Ελληνική κοινωνία, αρχίζει να αισθάνεται αξιοπρέπεια και αυτοπεποίθηση.

Η αλλαγή είναι ριζική. 

Παιδεία και υγεία για όλους.
Οι γυναίκες αποκτούν φωνή.
Το οικογενειακό δίκαιο αναμορφώνεται ριζοσπαστικά.
Η Αυτοδιοίκηση αποκτά πιο ουσιαστικό ρόλο.
Ο Νομάρχης, πλέον, εκλέγεται.
Ο συνδικαλισμός, έχει ρόλο.
Οι συλλογικές συμβάσεις εμπεδώνονται.
Μαζί, εμπεδώνεται ένα αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Η ξεχασμένη Ελλάδα, μπαίνει στο κάδρο. Η κοινωνική συνοχή, επιτρέπει μια πορεία γόνιμη και δημιουργική.
Η συντήρηση, που κατανοεί ότι χάνει το τρένο, αρχίζει μεθοδικά να πριονίζει το δέντρο που έχει μπολιαστεί με μια νέα δύναμη.
Αξιοποιεί, ό,τι δεν έχει προλάβει να αλλάξει. 

Και ο Ανδρέας κατανοεί, ότι ο ίδιος, όπως και ο Γεώργιος, είναι ο στόχος ενός κατεστημένου που δεν συγχωρεί. Αν δεν έχεις φροντίσει να κόψεις το κλαδί που το τροφοδοτεί.
Γιατί, ενώ άλλαξαν τόσα, δεν κόπηκε ο ομφάλιος λώρος με τον παρασιτισμό και τον πελατειασμό. 

Οι παλιές συνήθειες μιας πελατειακής Ελλάδας της δεξιάς, δυστυχώς, προσβάλλουν και το νέο κίνημα, το ΠΑΣΟΚ.

Οι προδοσίες πολλές - και από μέσα.
Θυμάμαι, πόσες φορές ο Ανδρέας βρέθηκε απέναντι σε αρκετούς από αυτούς που δεν ξεχνούν να τον αποθεώνουν.

Ο ίδιος γνώριζε. Λυπόταν που ήταν υποχρεωμένος να διαχειρίζεται δευτερεύουσες αντιπαραθέσεις. Όπως και ο πατέρας του Γεώργιος, ο «βελούδινος» πολιτικός, όπως τον χαρακτήρισε, που έχανε το χρόνο του στις αντιπαραθέσεις μεταξύ των παραγόντων της Ένωσης Κέντρου.

Ο Ανδρέας και το ΠΑΣΟΚ, έγραψαν ιστορία. Την ιστορία του τόπου από τη Μεταπολίτευση και μετά. Άλλαξαν τη μοίρα του τόπου. Έγραψαν γραμμή - γραμμή το κεφάλαιο μιας ολόκληρης εποχής. Δεν μπορέσαμε όμως να σπάσουμε τότε το σύστημα που συντηρεί αντιλήψεις, νοοτροπίες και συμπεριφορές, συντηρητικές, πελατειακές.
Ένα σύστημα, που διαβρώνει τα πολιτικά χρώματα, ξεθωριάζοντας τα σύνορα μεταξύ πολιτικών δυνάμεων. Σύστημα που αλώνει τα πάντα. Κράτος, διοίκηση, αυτοδιοίκηση, θεσμούς, δικαιοσύνη. Με συμφωνίες κάτω από το τραπέζι, πίσω από κλειστές πόρτες. Τρανό παράδειγμα και η σημερινή συμμαχία των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.

Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά, τα γεγονότα δείχνουν ότι ο αγώνας δεν έχει τελειώσει.
Για αυτοδιάθεση, ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, ισονομία, διαφάνεια, λογοδοσία.
Πως μπορούμε να παραιτηθούμε από το αίτημα της ουσιαστικής συμμετοχής του πολίτη στις αποφάσεις; Είναι μύθος, ότι οι πολίτες απεύχονται τις αλλαγές. Αισθάνονται εγκλωβισμένοι αλλά δεν στηρίζουν αυτήν την πολιτική πρακτική και κουλτούρα. Αρκεί να τους δοθεί φωνή. Υποχρέωσή μας να δείξουμε ότι κατανοούμε τη σημερινή πραγματικότητα, να ανοίξουμε ειλικρινή συζήτηση για όλα τα «πονεμένα» κεφάλαια της νεότερης ιστορίας μας, και οπωσδήποτε, να σπάσουμε τους μύθους που συστηματικά καλλιεργήθηκαν για να υπονομεύσουν την αυτοπεποίθηση του Έλληνα, ότι μπορούν να γίνουν αλλαγές βαθιές.

Η διεθνής συγκυρία έχει αλλάξει πολύ από τις 3 Σεπτεμβρίου 1974. Το σύνθημα «Η Ελλάδα στους Έλληνες», ισχύει απολύτως, αλλά έχει αλλάξει το περιεχόμενό του.
Είμαστε έτοιμοι ως Ελληνισμός να αναμετρηθούμε με τα κακώς κείμενα;
Είμαστε εμείς, έτοιμοι να αναλάβουμε τις δικές μας ευθύνες, συλλογικά, αντί να ψάχνουμε για εξιλαστήρια θύματα και για εχθρούς ή σωτήρες από το εξωτερικό;
Είμαστε έτοιμοι να σπάσουμε μέσα μας αυτές τις εύκολες λογικές που αποτελούν την πηγή της εξάρτησης; Αυτές που μας ακινητοποιούν, που μας οδηγούν στην παραίτηση;
Είμαστε έτοιμοι, εντέλει, να σπάσουμε τα δεσμά του ιδιότυπου πελατειακού καπιταλισμού που βιώνουν οι Έλληνες;

Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν παρατάξεις που δεν είχαν την βούληση να αναμετρηθούν με αυτό το σύστημα. Και αντί να ενώσουν το λαό, κατέφυγαν στην εύκολη και βολική λύση του «κακού αντίπαλου».

Και μάλιστα, την ώρα που δίναμε μια διπλή μάχη. Από τη μια να αποφύγει η χώρα μια εθνική καταστροφή, και από την άλλη, να συνεχίσουμε τις αλλαγές εκείνες που θα διασφάλιζαν την οριστική έξοδο από την κρίση.

Αυτή η δεύτερη επιλογή μας, ήταν που «πονούσε» περισσότερο. Γιατί; Γιατί έβλεπαν ότι μπορεί να μπει ένα τέλος στο σύστημα από το οποίο αντλούσαν τη δύναμή τους.
Έτσι φτάσαμε πάλι στο μίσος και το διχασμό. Γιατί, κάποιοι, όπως η Παράταξή μας, βάλανε μπροστά τη χώρα, και κάποιοι άλλοι, επέλεξαν να οικοδομήσουν καριέρες και κυβερνητικές πλειοψηφίες πάνω στις στάχτες, αλλά και τις θυσίες και τους κόπους των Ελλήνων.
Και έχουμε χρέος, αυτό το γεγονός να γίνει κοινή πεποίθηση των Ελλήνων.
Γιατί, μια άλλη αλήθεια είναι ότι, μέρος της Παράταξής μας, ευθύνεται και γιατί επέτρεψε να θολώσει η ιστορία μας και γιατί έδωσε άλλοθι σε όσους πραγματικά έχουν την ευθύνη της κρίσης, να γίνουν τιμητές.

3 Σεπτέμβρη 2018 - η σημερινή, δική μας αλήθεια.
Οι προοδευτικές δυνάμεις σήμερα, οφείλουν να προχωρήσουν την Αλλαγή και να αναμετρηθούν με το τέρας του πελατειασμού. Που μας κρατά πολιτικά, οικονομικά, ψυχολογικά εξαρτημένους. Όποιο χρώμα, και όποια πολιτική ταμπέλα και αν φέρει.
Οτιδήποτε άλλο, είναι κατώτερο των περιστάσεων. 

Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο ότι στην πολύ κρίσιμη φάση που βρισκόμαστε η χώρα έχει απόλυτη ανάγκη από εθνική συνεννόηση. Εθνική συνεννόηση όμως, δεν σημαίνει κατάργηση των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων. Το αντίθετο. Γιατί, μόνον έτσι μπορεί να υπάρξουν αξιόπιστες και χρήσιμες για τη χώρα προγραμματικές συμφωνίες. Στρατηγικός μας αντίπαλος δεν μπορεί να είναι άλλος από τη δεξιά και τη συντήρηση.

Όσο για την ΕΕ, η συντηρητική Ευρώπη έχει και αυτή μεγάλες ευθύνες. Πως διαχειρίστηκε την κρίση του 2008, της ευρωζώνης το 2010, των προσφύγων;
Η προώθηση της δημοκρατικής συμμετοχής, της λογοδοσίας, της καταπολέμησης των ανισοτήτων, της υπεράσπισης των κοινωνικών και ανθρώπινων δικαιωμάτων, της οικοδόμησης μιας διαφορετικής Ευρώπης, πρέπει να γίνει πραγματικότητα. 

Δεν μπορεί όμως, αν δεν δημιουργηθεί μια πλατιά συμμαχία των προοδευτικών πολιτών.
Η συμμαχία αυτή, αφορά τους πολίτες, τις κινήσεις, τις πρωτοβουλίες. Όχι τις λεγόμενες «αριστερές» ηγεσίες. 

Ο εναγκαλισμός με ακροδεξίες δυνάμεις, η υιοθέτηση ενός απολίτικου τακτικισμού και η ενεργός στήριξη της πελατειακής λογικής, ακυρώνουν την επιδίωξη της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, η σύγκληση των προοδευτικών δυνάμεων να επιτευχθεί στο δικό της γήπεδο.
Για αυτό σήμερα, το μεγάλο στοίχημα, είναι οι ενεργοί πολίτες να πάρουν στα χέρια τους την υπόθεση της προοδευτικής αλλαγής.

Οι προοδευτικοί πολίτες είναι πολλοί. Βρίσκονται σε πολλά μετερίζια. Και αυτές οι δυνάμεις, μαζί με τις δικές μας δυνάμεις, έχουν και την ευθύνη να δώσουν τις επωφελείς για τη χώρα και το χώρο διεξόδους. Κανείς δεν περισσεύει. Υπάρχουν πολίτες, στον ευρύτερο χώρο της αριστεράς και του κέντρου, που αναγνωρίζουν την ανάγκη μιας «τομής». Αλλά εμείς έχουμε καθήκον να οριοθετήσουμε πολιτικά, το πρόσημο του εγχειρήματος της ΑΛΛΑΓΗΣ. Και έχουμε καθήκον όλοι να συσπειρωθούμε σε αυτήν τη νέα προσπάθεια.

Δεν έχουμε ανάγκη από ηττημένα κόμματα και πολίτες. Είναι όμως εθνική ανάγκη να ηττηθούν οι ιδέες και οι πρακτικές της συντήρησης. Και ο διάλογος να γίνει από μια υγιή βάση. 

Ο καθένας, ας αναλάβει τις ευθύνες του.
Χρειάζεται αλλαγή της χώρας για την οριστική έξοδο από την κρίση.
Αλλαγή δομική. ΑΛΛΑΓΗ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ. 

Και εδώ, δεν χωρούν φοβίες, δεύτερες σκέψεις, σκοπιμότητες, μικροπολιτικές, μικροκομματικές και προσωπικές επιδιώξεις και στοχεύσεις.
Δεν υπάρχει η πολυτέλεια για κάτι τέτοιο. 

Παίρνοντας μαθήματα από όσα έγιναν από το 1974 μέχρι σήμερα, οφείλουμε να αλλάξουμε, για να αλλάξουμε τη χώρα. Είναι κρίμα να βουλιάξουμε όλοι μαζί στο βάλτο του πελατειασμού.

Έτσι θα τιμήσουμε την αγωνιστικότητα, το όραμα που ενέπνευσε την 3η Σεπτέμβρη του 1974.

Ας αφήσουμε τις στομφώδεις διακηρύξεις στους αποτυχημένους αντιγραφείς και σε όσους έχουν μάθει να πωλούν ιστορία, αντί να γράφουν τη δική τους. Αυτούς πληρώνουμε και θα πληρώνουμε ακριβά, αν δεν φέρουμε σε πέρας το έργο της ΑΛΛΑΓΗΣ της χώρας.

Μια Ελλάδα, απαλλαγμένη από μεσσίες, σωτήρες και «κλεπταποδόχους» του πλούτου της και του μέλλοντός της.

Να χτίσουμε ακόμα πιο δυναμικά μια Ελλάδα πολιτών που αισθάνονται ίσοι, συμμέτοχοι, ασφαλείς, δημιουργικοί, ελεύθεροι και με θετική προοπτική για την προσωπική τους αλλά και τη συλλογική μας ζωή.

http://papandreou.gr/arthro_tanea_20180903/