Θα ήταν κάτι το απολύτως φυσιολογικό αν σε εποχές μιας μικρής ή µεγάλης, υπαρκτής ή διαφαινόμενης, κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, οι άνθρωποι στο σύνολό τους εκδηλώνονταν παρηγορητικοί ο ένας για τον άλλον, ή έστω αλληλέγγυοι. Εκ των πραγµάτων οποιαδήποτε απειλή αντιµετωπίζεται – ψυχικά και ψυχολογικά – αποτελεσµατικότερα όταν το σύνολο σχεδόν των ανθρώπων ορθώνεται ως κυµατοθραύστης στις παρενέργειές της. Αντίθετα δεν υπάρχει πιο αδόκιµη και ατελέσφορη αντιµετώπιση όταν ένας µόνος του, ή µε σύµµαχο την οικογένειά του, φέρνει τις διαστάσεις ενός εθνικού ή οικουµενικού προβλήµατος στο µέγεθος ενός πενιχρού και µίζερου οπλοστασίου, όπως είναι κάθε υποκειµενική προσωπικά αντίδραση.
Τι µας πιάνει τώρα όλους κι όσο οξύνεται η κρίση τόσο πιο βασανιστικοί και µοχθηροί γινόµαστε ο ένας για τον άλλον, είναι θέµα που χρειάζεται ψυχίατρο – αν και ο τελευταίος αυτός δεν θα συµπεριφέρεται µε τον ίδιο τρόπο που εκδηλώνονται οι πελάτες του. Θα ήταν ωστόσο µια παρηγοριά ή έστω κάτι κατανοητό, αν η µοχθηρία εκφραζόταν για πράγµατα τόσο επιθυµητά που συµβαίνει άλλους να τους κάνουν να κολυµπούν σε πελάγη ευτυχίας, ενώ άλλους να βασανίζονται επειδή ακριβώς τα στερούνται. Εδώ µιλάµε για κάτι που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η µοχθηρία για τη µοχθηρία και που, όπως ακριβώς την εκφράζεις για τον οποιονδήποτε, άνευ λόγου και αιτίας, µε τον ίδιο τρόπο θα την εισπράξεις εσύ ο ίδιος, δυο τετράγωνα παρακάτω.
∆εν έχετε παρά να προσέξετε στις στάσεις του Μετρό, όταν συµβαίνει τα βαγόνια να είναι βαρυφορτωµένα, το µίσος στα µάτια των ήδη εποχούµενων επιβατών, επειδή υποχρεώνονται να πάνε δυο βήµατα προς τα µέσα, προκειµένου να επιβιβαστούν οι καινούργιοι επιβάτες. Μια κίνηση που θα έπρεπε να προκύπτει σχεδόν αυτόµατα, φαίνεται εγκαταστηµένη µέσα στους άλλους ως λόγος ύπαρξης για να προκαλεί ένα τόσο καταστροφικό και αυτοκαταστροφικό συναίσθηµα, όπως αυτό της µοχθηρίας. Οποιαδήποτε προβλήµατα κι αν έχουν αυτοί οι άλλοι, θα ήταν ηλιθιότητα να φανταζόµαστε ότι θα συµπεριφέρονταν ως άγγελοι αν συνέβαινε να µην έχουν προβλήµατα και, αντί για το Μετρό, τους περίµενε ο οδηγός µ’ ένα απαστράπτον αυτοκίνητο στην πόρτα του σπιτιού τους. Απλούστατα όσους τώρα µισούν γιατί συμβαίνει να στριμώχνονται εξαιτίας τους, ή έστω απλά ανέχονται, µέσα από το απαστράπτον αυτοκίνητο θα τους έβλεπαν εντελώς ως µυρµήγκια.
Οσο όµως αποτροπιαστικό είναι να οργανώνεται κανείς εσωτερικά ώστε η µοχθηρία να του γίνεται ένας τρόπος έκφρασης, άλλη τόση σιχασιά προκαλεί όταν η µοχθηρία οργανώνεται ως όπλο για διεκδίκηση σε κοινωνικούς αγώνες. Γιατί τι άλλο είναι όταν µια µερίδα πολιτών, µετά τα χίλια δίκια στα αιτήµατά της, κόβει µια κεντρική λεωφόρο στη µέση ώστε να υποχρεώνει «ανεύθυνους» πολίτες να ταλαιπωρούνται ακόµα περισσότερο προκειµένου να φτάσουν στον προορισµό τους. Θα ήταν ευεργετικότατο το να προσπαθείς να αφυπνίσεις τους άλλους, έστω ταλαιπωρώντας τους. Στη συγκεκριµένη όµως περίπτωση η ταλαιπωρία που προκαλείται µε τον τρόπο αυτό, κάνει να σε υποψιάζονται ως προς την ορθότητα των διεκδικήσεών σου. Κατά έναν λίαν ευεξήγητο τρόπο όσο διογκώνεταιη αγανάκτηση µιας µερίδας πολιτών τόσο αποµακρύνεται το αποτέλεσµα που είναι να ικανοποιηθεί µε την προκαλούµενη ταλαιπωρία το διεκδικούµενο αίτηµα.
Για τον απλούστατο λόγο ότι µια αντίστοιχη συµπεριφορά µετατρέπει ένα πρόβληµα που είναι να λυθεί, σε αντικείµενο αψιµαχιών ανάµεσα στους πολίτες, ενώ το κράτος που είναι καθ’ ύλην υπεύθυνο για το πρόβληµα αυτό νιώθεις την παρουσία του να θολώνει επειδή ακριβώς οι πολίτες αλληλοβασανίζονται. Η µοχθηρία, όταν έστω και ασύνειδα χρησιµοποιείται ως όπλο για κοινωνικές διεκδικήσεις, έχει ως αποτέλεσµα ο πραγµατικός στόχος να γίνεται άφαντος και επιπλέον να «αποκτηνώνεται» ακόµη περισσότερο το υπέδαφος που θα µπορούσε να αποφέρει µια υποφερτή λύση σε οποιοδήποτε πρόβλημα.
Ο Θανάσης Θ. Νιάρχος είναι ποιητής, συνεκδότης του περιοδικού «Η Λέξη»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου