Η διακυβέρνηση Καραμανλή έσπρωξε την οικονομία στη χρεοκοπία, η οποία έσκασε στα χέρια της κυβέρνησης Παπανδρέου. Εκτοτε ο πρώην πρωθυπουργός σιωπά αιδημόνως και αναθέτει την υπεράσπισή του σε τρίτους. Ομως, τα γεγονότα και τα στοιχεία είναι συντριπτικά. Εναντίον του
του Γιώργου Καρελιά
Η ενασχόληση με το παρελθόν είναι τις περισσότερες φορές αντιπαραγωγική, για να μην πούμε επιζήμια. Πόσο μάλλον όταν αυτό το παρελθόν είναι σχετικά πρόσφατο και μπορεί να αναζωπυρώσει αχρείαστες αντιπαραθέσεις.
Με μια διαφορά. Δεν χρειάζεται να ασχολούμαστε με το παρελθόν αυτό, αν όσοι έχουν διαδραματίσει καίριο ρόλο έχουν μιλήσει και έχουν δώσει εξηγήσεις για τα πεπραγμένα τους. Αντίθετα, αν ένας βασικός πρωταγωνιστής αρνείται επίμονα και συστηματικά να πει έστω και μια κουβέντα και αναθέτει σε τρίτους να τον υπερασπίζονται, απολογούμενοι γι’ αυτόν, τότε η επιλογή αυτή δεν πρέπει να αγνοείται, πρέπει να κριτικάρεται και να επικρίνεται.
Τέτοια επιλογή είναι αυτή του Κώστα Καραμανλή να έχει σφραγίσει το στόμα του για την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τον ίδιο, μολονότι πολλοί τού απευθύνουν τη βαριά κατηγορία ότι, ειδικά η διαχείριση της περιόδου 2007-2009, είναι ο βασικός υπεύθυνος για την επελθούσα χρεοκοπία. Ο πρώην Πρωθυπουργός αρνείται εδώ και οκτώ χρόνια να πει οτιδήποτε. Ούτε μια ομιλία, ούτε μια συνέντευξη, ούτε ένα άρθρο. Τίποτα. Πρόκειται για πρωτοφανή τακτική, που μπορεί να ερμηνευθεί και ως περιφρόνηση προς τους πολίτες και ιδίως προς αυτούς που τον ψήφισαν. Διότι οι άλλοι, των άλλων κομμάτων, έχουν καταλήξει σε συμπέρασμα για τις ευθύνες του. Ενώ οι δικοί του, ακόμα και όσοι τον υπερασπίζονται, ακούνε τις κατηγορίες των επικριτών του και δεν ακούνε την αντίκρουση από τον ίδιο, ώστε να έχουν (άμεσα και όχι μέσω τρίτων) επιχειρήματα.
Είναι ο μοναδικός Πρωθυπουργός της Μεταπολίτευσης ο οποίος αρνείται να μιλήσει. Ολοι οι άλλοι το έχουν κάνει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, από τότε που έχασαν ή αποχώρησαν από το αξίωμά τους. Ακόμα και ο Τσίπρας, που δεν είναι πρώην, έχει απολογηθεί για το παρελθόν του και ειδικά για το πρώτο εξάμηνο του 2015 και όσα επισώρευσε.
Ο Καραμανλής σιωπά. Και αναθέτει σε άλλους της υπεράσπισή του. Πριν από λίγους μήνες εμφανίστηκαν ως υπερασπιστές του ορισμένοι καθηγητές. Πρόσφατα ο τελευταίος υπουργός Οικονομικών της καραμανλικής διακυβέρνησης, Γιάννης Παπαθανασίου, εξέδωσε ένα βιβλιαράκι (εδώ), για να υπερασπιστεί και τα προσωπικά του πεπραγμένα και τον Πρωθυπουργό που τον διόρισε. Βεβαίως, ο κ. Παπαθανασίου δεν είναι ο πλέον αξιόπιστος άνθρωπος. Διότι ήταν αυτός που, ως υπουργός, διαβεβαίωνε ότι το έλλειμμα του 2009 ήταν 6% και ξεπέρασε το 15%. Ηταν ο υπουργός για τον οποίο η Λαγκάρντ είπε κάτι προσβλητικό (εδώ).
Τέλος πάντων. Ο Καραμανλής πήγε στην παρουσίαση του βιβλίου, αλλά απλώς παρέστη. Δεν είπε τίποτα, ούτε καν έναν απλό χαιρετισμό. Διέψευσε, για άλλη μια φορά, ακόμα και την χιουμοριστική ατάκα «παρίσταμαι και χαιρετίζω». Τι πιο εύκολο γι’ αυτόν να πει δυο λόγια; Σε απολύτως φιλικό και προστατευμένο περιβάλλον βρισκόταν, θα μπορούσε να το εκμεταλλευθεί και να δώσει επιχειρήματα στους οπαδούς του.
Ο βασικός ισχυρισμός των διαφόρων δικών του είναι ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου «φούσκωσε» το έλλειμμα, για να ενοχοποιήσει την κυβέρνηση Καραμανλή κι έτσι μπήκαμε στα Μνημόνια. Μόνο που αυτός ο ισχυρισμός έχει δεχτεί δύο καίρια πλήγματα, ένα παλιό κι ένα που αποκαλύφθηκε σήμερα:
– Το ότι το έλλειμμα του 2009 δεν ήταν 6%, όπως είχε ανακοινώσει ο Παπαθανασίου (εδώ), το είχε πιστοποιήσει ο πλέον αρμόδιος. Ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, ο οποίος είχε προειδοποιήσει τόσο τον τότε Πρωθυπουργό (Καραμανλή) όσο και τον επερχόμενο (Παπανδρέου). Και διοικητής δεν ήταν ο… Στουρνάρας, που είναι εχθρός των καραμανλικών. Ο Προβόπουλος ήταν, που τον είχε διορίσει η κυβέρνηση Καραμανλή! (εδώ και εδώ)
– Σήμερα αποκαλύπτεται (εδώ) ότι η εκτίναξη του ελλείμματος κοντά στο 15% είχε ήδη συντελεσθεί, δεν περίμενε την κυβέρνηση Παπανδρέου να το «φουσκώσει».
Σήμερα στους καραμανλικούς έχει απομείνει ο πρώην επικεφαλής της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο οποίος σύρεται από δικαστήριο σε δικαστήριο (αθωώνεται και την επομένη ασκείται έφεση εις βάρος του…) με την κατηγορία ότι ήταν αυτός που «φούσκωσε» το έλλειμμα, για «να μπει η Ελλάδα στα Μνημόνια». Το «επιχείρημα» είναι καταγέλαστο από μόνο του, αφού ο Γεωργίου ανέλαβε καθήκοντα στην ΕΛΣΤΑΤ, ΜΕΤΑ την είσοδο της χώρας στο Μνημόνιο. Τέλος πάντων, ας αποφασίσουν οι δικαστές.
Όμως, το βασικό πρόβλημα παραμένει και είναι των θράσος αυτών που αποκαλούνται «καραμανλικοί». Το οποίο θράσος, αντί να υποχωρεί, ενισχύεται από την αφωνία του Καραμανλή. Κι επειδή είναι υπολογίσιμη δύναμη στη ΝΔ, δυστυχώς υποχρεώνει και τη σημερινή ηγεσία της να ακροβατεί μεταξύ αυτοκριτικής και υπεράσπισης της κυβερνητικής περιόδου Καραμανλή. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πρόσφατο συνέδριο του κόμματος, σε μια (αχρείαστη) επίδειξη αβροφροσύνης είπε ότι ο Καραμανλής «δεν δίστασε να πει σκληρές αλήθειες σε δύσκολες στιγμές»;
Φυσικά, ο Καραμανλής το 2009 δεν είπε καμιά «σκληρή αλήθεια». Μόλις κατάλαβε ότι η χρεοκοπία θα σκάσει στα χέρια του, έστριψε δια των εκλογών και την φόρτωσε στον επόμενο. Ετσι, ο ίδιος κατάφερε να βγει (σχεδόν) αλώβητος και ο Παπανδρέου να φορτωθεί τα πάντα. Κοινώς ο Καραμανλής βγήκε «μάγκας» και ο Παπανδρέου «κορόιδο».
Εν κατακλείδι: χρειάζεται να ασχολούμαστε με το παρελθόν, όταν βασικοί διαμορφωτές του είτε σιωπούν είτε προσπαθούν να το διαστρεβλώσουν, για να κρύψουν τις πομπές τους. Ματαίως, θα τους κυνηγά εσαεί. Οσο κι αν προσπαθούν να μας κάνουν να το ξεχάσουμε. Διότι, όπως λέει ο στίχος του ποιητή, «δεν χρειάζεται να θυμηθούμε. Το ξέρουμε»!
http://www.protagon.gr/apopseis/editorial/i-afwnia-kai-to-thrasos-44341548354
του Γιώργου Δημακόπουλου
1. Εκεί στα βόρεια, οι γείτονες μας που ζουν σε γεωγραφικό τμήμα της Μακεδονίας του Φιλίππου επιμένουν και πιστεύουν για δεκαετίες ότι είναι Μακεδόνες. Στην πλειοψηφία τους γεννήθηκαν ως κάτοικοι της «Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας». Η περίπτωση να το αλλάξουν σε Μοισία επειδή έτσι αποφάνθηκε στο fb της η Εύα Καϊλή, ή σε Δακία επειδή άνοιξε ένα χάρτη ο Δ. Μάρδας, δεν παίζει. Μάλλον δεν θα βρούμε και άλλους σαν εμάς, που άλλαξαν διεθνώς το όνομα τους (από Έλληνες σε Γραικούς). Στον εθνικό αυτοπροσδιορισμό δεν υπάρχει δίκαιο και άδικο, ιστορία και dna, η κυρίαρχη συνάρτηση είναι: αυτό που θέλω συν αυτό που συνήθισα, ίσον αυτό έγινα - αυτό είμαι.
Ξέρετε ποιος σπουδαίος Έλληνας πολιτικός φέρεται να πρότεινε πολλά χρόνια πριν, την ομοσπονδία 5 βαλκανικών πολιτειών: Ελλάδος, Ηπείρου, Μακεδονίας, Σερβίας και Δακίας με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη; (Άλλα χρόνια, άλλες συνθήκες. Πριν βρίσετε τον «προδότη» δείτε την απάντηση στο τέλος του άρθρου.)
2. Δυστυχώς για την Ελλάδα η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Από την στιγμή που οι γείτονες αποφάσισαν να ονομάζονται έτσι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Όποιο σύνθετο όνομα και να συμφωνήσεις μαζί τους τυπικά θα είναι ήττα. Το μόνο εναλλακτικό (ανόητο και επικίνδυνο) σχέδιο ήταν αυτό που προπαγάνδιζε ο νυν «διωκόμενος αγωνιστής» Λαζόπουλος σε επεισόδιο των λαϊκιστών Δέκα μικρών Μήτσων του, την πρόταση του «ορθόδοξου αδελφού» - σφαγέα, Μιλόσεβιτς, για διαμελισμό των Σκοπίων από Σερβία και Ελλαδάρα. (Το 1992 ο Σέρβος πρότεινε στον Σαμαρά διχοτόμηση της ΠΓΔΜ, και το 1995 την αναγνώρισε ως Μακεδονία! LOL)
3. Γουστάρουμε δεν γουστάρουμε, το όνομα θα περιλαμβάνει και τον προσδιορισμό Μακεδονία, επομένως αντί να λέμε φτηνές μπούρδες για να κοροϊδεύουμε τα ψηφαλάκια μας, ας προτείνουμε κάτι ρεαλιστικό μπας και ο μαξιμαλιστής και ακατάλληλος Υπεξ Κοτζιάς καταθέσει μια σοβαρή αντιπρόταση που να μπορούν να την αποδεχτούν οι γείτονες και δεν μας βγει εμπόδιο ξανά στο μέλλον. Οπότε, διάλεξε με ποιον τρόπο θα χάσεις. Ο μόνος τρόπος να είσαι νικητής είναι η διπλωματία Τoni Savevski, να διαμορφώσεις τις συνθήκες εμπέδωσης σχέσεων καλής γειτονίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης μιας φιλικής ειλικρινής σχέσης μεταξύ των δύο κρατών, μετά. Ο αλυτρωτισμός και ο υπερεθνικισμός σβήνει μόνο μεταξύ φίλων. Πριν από μισό αιώνα οι Έλληνες πίστευαν σε αλύτρωτες πατρίδες, βόρεια Ήπειρο, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη. Ήταν ο χρόνος, η πρόοδος, η ένταξη στην ΕΕ, που κόπασαν τα πάθη. Ή θα γυρίσουμε στα Βαλκάνια ή θα συνεχίσουμε στην Ευρώπη. Το χωνευτήρι των λαών των φύλων και των εθνοτήτων δεν είναι πια τα οργισμένα Βαλκάνια του προηγούμενου αιώνα, είναι η ήσυχη κοσμοπολίτικη ΕΕ. Αυτόν τον δρόμο αναζητούν και στην ΠΓΔΜ. Πρόβλημα θα έχουμε μόνο αν αφήσουμε το γειτονικό κράτος να κολλήσει στα Βαλκάνια των εθνικισμών και των μεγάλων πατρίδων.
4. Κάποιοι το αποκαλούν «κρατίδιο», όπως κάποιοι άλλοι έλεγαν κάποτε κρατίδιο την Ελλάδα και την Κύπρο. Προφανώς ξεχνούν ότι η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει ως κράτος την ΠΓΔΜ. Διαβάστε την επίσημη θέση της Ελλάδας εδώ. Και ας θυμόμαστε ότι στο «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», το «πρώην» αφορά το «γιουγκοσλαβική», όχι το «Μακεδονία»! Και με δικιά μας παραδοχή.
5. Ας μην συνεχίσουμε το λάθος Μητσοτάκη και Σαμαρά το 1992 όταν από κοινού απέρριψαν την σύνθετη ονομασία. Μητσοτάκης και Γκλιγκόροφ είχαν προφορικά συμφωνήσει ότι θα συζητήσουν την πρόταση Βανς και Όουεν, αλλά ούτε ο ένας ούτε ο άλλος μπορούσαν να την περάσουν από τα κοινοβούλιά τους, έτσι πρώτη την απέρριψε η ελληνική κυβέρνηση και χρεώθηκε το ναυάγιο. Η Ελλάδα μπορούσε να περιμένει την απόρριψη από τους Σκοπιανούς και μετά να ανακοινώσει την δική της απόφαση. Η FYROM απέρριψε την πρόταση 2 ημέρες μετά την Ελλάδα. Οι ευθύνες του Μητσοτάκη είναι τεράστιες γιατί από την μια ο δικός του υπουργός Εξωτερικών Σαμαράς συζητούσε με Μιλόσεβιτς για κοινά σύνορα και προωθούσε για μήνες την αδιάλλακτη στάση σχέδιο «λαβίδα Σαμαρά» -και αυτός δεν τον σχόλασε αλλά τον εμπιστευόταν- και γιατί ο ίδιος ο Μητσοτάκης δεν τόλμησε να καταθέσει την συμβιβαστική πρόταση στους βουλευτές του, και έχασε πολύτιμο χρόνο σε καθυστερήσεις και αντιφατικές θέσεις, ενώ είχε στείλει και τον έμπιστό του Γρυλλάκη σε μια περίεργη αποστολή δωροδοκίας στα Σκόπια όπως αποκάλυψε αργότερα ο Γκλιγκόροφ. Και μην ξεχνάμε την υπερπατριωτική και αδιάλλακτη στάση από νωρίς του τότε ΠΤΔ Καραμανλή ο οποίος έκλαιγε oncamera «Ελπίζω ότι οι σύμμαχοι και συνεταίροι μας θα καταλάβουν επιτέλους ότι δεν υπάρχει παρά μόνο μία Μακεδονία και η Μακεδονία αυτή είναι ελληνική. Αυτά τούς τα είπα και τους τα έχω γράψει». Ο τότε δήμαρχος της ΝΔ στην Θεσσαλονίκη Κοσμόπουλος διοργάνωνε συλλαλητήρια μαζί με το παπαδαριό. Και 12 βουλευτές της ΝΔ κατέθεταν πρόταση για μεταφορά της πρωτεύουσας στην Θεσσαλονίκη. Αν έτσι κάνει η κυβέρνηση, γιατί να περιμένεις κάτι διαφορετικό από την αντιπολίτευση της εποχής; Όταν στα μέσα του '93 οι διαπραγματευτικές ομάδες συμφώνησαν στο «Νόβα Μακεντόνια» ο Μητσοτάκης (που τότε είχε αναλάβει και υπουργός εξωτερικών) πήρε τηλέφωνο τον κ. Κωφό και του είπε: «Μάζεψέ τα και γύρνα πίσω» γιατί είκοσι βουλευτές ΝΔ τον απειλούσαν με άρση της εμπιστοσύνης για τον ΟΤΕ και την σύνθετη ονομασία. Τελικά οι εκλογές έγιναν τον Οκτώβρη και άφησε το χρόνο να περάσει χωρίς να κάνει κάτι. Στην πολιτική οι πράξεις μετράνε, όχι τα λόγια. Στα λόγια δήλωνε συγκαταβατικός σε λύση, αλλά στην πράξη αυτός απέρριψε την πρόταση.
6. Σε πιθανή ψηφοφορία στην βουλή όλα τα κόμματα έχουν πρόβλημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ μόνο τυπικά έχει σχέση με τον Συνασπισμό του 3%, που κατά περιόδους αποδεχόταν την σύνθετη ονομασία, όλοι οι διορισμένοι από τον Τσίπρα βουλευτές θα υπερψηφίσουν και οι εναπομείναντες ψηφοφόροι του θα βρουν μια ακόμα αιτία να την κάνουν για αλλού. Οι Καμμένοι ψάχνουν για κορόιδα και πάλι, αλλά επειδή βουλή δεν ξαναβλέπουν θα υπερψηφίσουν μπας και βρουν καβάτζα μια θέση στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ. Στην ΝΔ το πάρτι είναι μεγάλο: ο μακεδονομάχος Σαμαράς και οι δικοί του, οι προερχόμενοι από το ΛΑΟΣ, οι πιστοί του veto Καραμανλή, οπότε πάλι ως συνήθως ο Μητσοτάκης θα μείνει τρεις και ο κούκος. Στο Πασόκ, ήδη οι βουλευτές βορείου Ελλάδας με μπροστάρη τον Βενιζέλο άρχισαν τα τσάμικα «να πέσει η κυβέρνηση» κλπ, να πάει η μπάλα στην εξέδρα. Το Ποτάμι ως συνήθως είναι ξεκάθαρο και σε αυτό το θέμα, (Σύνθετη ονομασία για κάθε χρήση, erga omnes (έναντι πάντων), που θα περιλαμβάνει τον όρο «Μακεδονία» αλλά με σαφέστατο γεωγραφικό προσδιορισμό που θα την ξεχωρίζει από την ελληνική Μακεδονία), αλλά μετά την συμπόρευση του με το ΠΑΣΟΚ κανένας ψηφοφόρος δεν θα βρεθεί να το πιστώσει. ΚΚΕ, λεβέντηδες, και χρυσαυγίτες, επιμένουν κουκουρούκου ως συνήθως.
7. Ακόμα και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ηττηθήκαμε. Με ψήφους 15-1 το 2011 είχε κάνει δεκτή την προσφυγή της ΠΓΔΜ κατά της Ελλάδας, κρίνοντας ότι η Αθήνα παραβίασε το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, προβάλλοντας αντίρρηση στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, τον Απρίλιο του 2008, στην πρόσκληση ένταξης των Σκοπίων στη Συμμαχία. Για τις αιτιάσεις της ελληνικής πλευράς ότι η ΠΓΔΜ, αφού γίνει δεκτή σε κάποιον διεθνή οργανισμό θα αρχίσει να χρησιμοποιεί το «Δημοκρατία της Μακεδονίας», το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έκρινε ότι με βάση το Άρθρο 11, παράγραφος 2, αλλά επίσης με βάση το Ψήφισμα 817 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το αίτημα της ελληνικής πλευράς δεν δικαιολογεί την προβολή αντίρρησης στην είσοδο στο ΝΑΤΟ ως ΠΓΔΜ. O μοναδικός λόγος που το δικαστήριο θεώρησε ότι η Ελλάδα ίσως ενήργησε κατά τρόπο συμβατό με την Ενδιάμεση Συμφωνία ήταν η καταγγελία της για τη χρήση του συμβόλου.
8. Γιατί τώρα; Γιατί ο Τσίπρας δέχεται πιέσεις και από ΗΠΑ και από ΝΑΤΟ και από ΕΕ. Και επειδή στο εξωτερικό πάντα σκύβει το κεφάλι και κάνει την δουλειά, και ας παριστάνει τον βαρύμαγκα στο εσωτερικό, θα προχωρήσει όσο δεν κινδυνεύει η καρέκλα του. Οι selfies με τον πλανηταρχη έχουν κόστος. Βέβαια ως αρριβίστας δεν θα διστάσει να ακυρώσει την διαδικασία αν τυχόν αντιληφθεί ότι η καρέκλα του τρίζει επικίνδυνα να πέσει. Έτσι αν το θέμα δεν λυθεί τώρα, το ίδιο πρόβλημα αλλά σε δυσμενέστερες συνθήκες θα αντιμετωπίσουν οι επόμενοι. Ό,τι δεν λύνεται στον χρόνο που πρέπει, μεταφέρεται δυσεπίλυτο στις επόμενες γενιές.
9. Έχουν περάσει 25χρόνια από το πακέτο Πινέιρο το 1992. Η δήλωση ότι σε 10χρόνια δεν θα ασχολείται κανείς έχει στοιχειώσει. Για 25 χρόνια έχουμε καταφέρει να μην υπάρχει διεθνής αναγνώριση της γειτονικής χώρας ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» αλλά ως FYROM (από 95 χώρες έχει γίνει διμερής αναγνώριση). Αυτό τελειώνει σύντομα. Κανένας δεν καταλαβαίνει πια την εμμονή μας, δεν καταφέραμε να πείσουμε κανέναν για το δίκαιό μας, αν και κανένας δεν θα ήθελε να έχει μπλέξει όπως εμείς. Αλλά κανένας δεν θα καταλάβει την επιμονή και εμμονή μας. Ούτε και των Σκοπιανών. Γιατί τα έθνη είμαστε κράμα από φιλοσοφικά μπασταρδάκια, αμάλγαμα δανεικών επιδράσεων, σαν αυτά που γράφει ο Δημήτρης Φύσσας στο ποίημα του "Στοιχειώδης ιστορία Α δημοτικού" στην σελίδα 118 εδώ.
10. Γόρδιος δεσμός. Το παιχνίδι μεταξύ μας είναι γνωστό. Το ζητούμενο για τους περισσότερους είναι να μην το αναγνωρίσουμε εμείς. Βρε δεν πάει να τους αναγνωρίσει ως Μακεδονία όλος ο γαλαξίας, το θέμα είναι να μην υπογράψουμε εμείς. Να μην έχουμε εμείς την ρετσινιά του προδότη. Ο κόσμος το 'χει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι. Ψάχνουμε για τους προδότες που θα συμφωνήσουν με το γειτονικό κράτος για μια σύνθετη ονομασία, αλλά εμείς ζωσμένοι τα φυσεκλίκια των 10 μικρών Μήτσων θα παριστάνουμε τους απροσκύνητους παλικαράδες και θα κατηγορούμε και πάλι τους άλλους ως προσκυνημένους προδότες εφιάλτες. Έτσι γίνεται εδώ και χρόνια μεταξύ μας. Οι ευθύνες είναι πάντα των άλλων. Εμείς δεν αναλαμβάνουμε πότε την ευθύνη. Εμείς δεν ευθυνόμαστε ποτέ. Αυτός είναι ο πραγματικός Γόρδιος δεσμός. Και θα τον κόψουμε, μόνο όταν αποδεχτούμε ότι οι πραγματικοί προδότες είναι εκείνοι που δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη όταν χρειάζεται, αλλά κρύβονται στην ασφάλεια να κατηγορούν τους άλλους. Ας σηκώσουμε την ευθύνη που μας αναλογεί. Το παραμύθι του μαρμαρωμένου βασιλιά είναι μόνο παραμύθι.
ΥΓ Θα βρείτε την απάντηση στο ερώτημα της 1ης παραγράφου εδώ στην σελίδα 18 στην υποσημείωση 3. (Η πηγή είναι στην σελίδα 71 στο βιβλίο The eastern question του M. S. Anderson).
