REUTERS: Ένα έθνος σε άρνηση – η πηγή της ελληνικής κρίσης

των Michael Winfrey και Ingrid Melander

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούν να σώσουν την Ελλάδα από τη χρεοκοπία που θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια οικονομική θύελλα, αλλά οι ίδιοι οι Έλληνες φαίνεται να βρίσκονται σε άρνηση.

Με αντιδράσεις που προκαλούν απογοήτευση και οργή στο εξωτερικό, οι Έλληνες δείχνουν περισσότερο διατεθειμένοι να κατηγορήσουν άλλους για τα προβλήματά τους, από το να αποδεχθούν ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά με την χώρα τους και ότι είναι άμεση ανάγκη να πάρουν επώδυνα φάρμακα.

«Οι απλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν τη σοβαρότητα της κατάστασης, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία» δήλωσε ο Jan Randolph, Διευθυντής Ανάλυσης Κινδύνου της IΗS Global Insight.

Οι βίαιες διαδηλώσεις ενάντια στα απαιτούμενα μέτρα λιτότητας για τη διεθνή βοήθεια ύψους πολλών δισεκατομυρίων ευρώ, σε συνδυασμό με τις εσωτερικές πολιτικές διαμάχες και τις αντιπαραθέσεις στην Ευρωζώνη, έχουν τρομάξει τις διεθνείς αγορές.

Κανένα τμήμα της κοινωνίας δεν φαίνεται να ενστερνίζεται πλήρως τη σοβαρότητα της κατάστασης, λένε οι αναλυτές, ενώ οι επενδυτές φοβούνται ότι οι πολιτικές αντιπαραθέσεις και η αντίθεση στα μέτρα λιτότητας, μπορεί να ωθήσουν τη χώρα σε μια ανεξέλεγκτη χρεοκοπία υπό το βάρους του Δημόσιου χρέους της, το οποίο ανέρχεται σε 340 δις ευρώ.

Τη στιγμή που χώρες όπως η Λετονία έχουν λάβει το φάρμακο του ΔΝΤ, και υπέστησαν άμεση αλλά επώδυνη συρρίκνωση και τώρα είναι σε πορεία ανάκαμψης, οι αναλυτές ισχυρίζονται ότι η ελληνική υπόθεση αρχίζει και προσομοιάζει απειλητικά την περίπτωση της Αργεντινής, που χρεοκόπησε το 2001 και είναι ακόμη αποκλεισμένη από τις αγορές.

Οι δανειστές της Ελλάδας, η ΕΕ και το ΔΝΤ, έχουν απευθύνει έκκληση για εθνική συναίνεση στις μεταρρυθμίσεις για να δοθεί νέο πακέτο διάσωσης, αλλά στην ίδια τη χώρα περνάνε τον περισσότερο καιρό κατηγορώντας ο ένας τον άλλο αντί να ψάχνουν για λύσεις.

Κυβέρνηση και αντιπολίτευση κατηγορούν η μία την άλλη ότι εμποδίζουν την εξεύρεση λύσης, οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα κατηγορούν τον διογκωμένο δημόσιο τομέα, οι δημόσιοι υπάλληλοι τους φοροφυγάδες και οι περισσότεροι Έλληνες ισχυρίζονται ότι οι διεφθαρμένοι πολιτικοί είναι το βασικό πρόβλημα.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας είναι η τάση της να θεωρεί ότι κάποιος άλλος είναι υπεύθυνος για οτιδήποτε πάει στραβά» δήλωσε Θεόδορος Κολουμπής του ΕΛΙΑΜΕΠ. «Είναι σαν κάποιος να πάσχει από μια πολύ σοβαρή ασθένεια και ζητάει να μάθει τι την προκάλεσε αντί να παίρνει φάρμακα για να τη γιατρέψει.»

ΕΠΩΔΥΝΑ ΜΕΤΡΑ

Η κυβέρνηση έχει μειώσει τους μισθούς στο δημόσιο τομέα κατά το ένα πέμπτο, αύξησε την ηλικία συνταξιοδότησης για τις γυναίκες, μείωσε τις συντάξεις πάνω από 10 τοις εκατό, και περιόρισε τον αριθμό των συμβασιούχων στο Δημόσιο.

Ωστόσο, τα βασικά προβλήματα του προϋπολογισμού παραμένουν. Η φοροδιαφυγή παραμένει ανεξέλεγκτη – η Υπουργός Εργασίας έχει υπολογίσει ότι το ένα τέταρτο της οικονομίας είναι διαφεύγει τη φορολόγηση, ενώ οι ζημιογόνες δημόσιες επιχειρήσεις κόστισαν στο κράτος 13 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 2004 και 2009, την ώρα που εργαζόμενοι σε αυτές διαθέτουν ουσιαστικά ασυλία από απολύσεις.

Το 99% των προβλημάτων των Ελλήνων είναι από δική τους υπαιτιότητα, επισημαίνει ο Randolph. «Εάν όλοι είχαν πληρώσει τους φόρους τους, δε θα είχαμε έλλειμμα προϋπολογισμού σε τόσο υψηλά επίπεδα.

Οι Έλληνες είναι αγανακτισμένοι με τη λιτότητα και σε μια δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα, το 80 τοις εκατό των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι αρνούνται να κάνουν περαιτέρω θυσίες προκειμένου να δοθεί περισσότερη βοήθεια από ΕΕ και ΔΝΤ.

Εργαζόμενοι σε τράπεζες και δημόσιες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας που οδεύουν προς την ιδιωτικοποίηση, εργολάβοι δημοσίων έργων, ακόμα και γιατροί έχουν βγει στους δρόμους στην Αθήνα σε σχεδόν καθημερινές διαδηλώσεις, αντιτιθέμενοι στο άνοιγμα επαγγελμάτων, στις εκποιήσεις και την απελευθέρωση μιας άκρως γραφειοκρατικής οικονομίας. Αυτές οι διαδηλώσεις πήραν και βίαιο χαρακτήρα την Τετάρτη.

Άλλο ένα πρόβλημα που επισημαίνουν οι αναλυτές είναι ότι ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου δείχνει να έχει αποτύχει στο να εξηγήσει στους πολίτες πόσο απελπιστική είναι η κατάσταση – ότι μία χρεοκοπία θα έχει τεράστια επίδραση όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και πέρα από τα σύνορά της.

Γαλλικές και γερμανικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στο ελληνικό χρέος. Εάν η Ελλάδα καταρρεύσει, η πίεση της αγοράς θα αυξηθεί σε άλλες χρεωμένες χώρες της ευρωζώνης όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και ίσως η Ισπανία.

Οι ακατανόητες εσωτερικές πολιτικές συγκρούσεις φαίνεται να επιδεινώνουν το πρόβλημα, με τους Έλληνες πολιτικούς να νοιάζονται ακόμα για το εγχώριο ακροατήριο αντί να σκέφτονται την ευρύτερη εικόνα.

Αυτό μπορεί να έπαιξε κάποιο ρόλο την Τετάρτη, όταν ο Παπανδρέου ξεκίνησε και στη συνέχεια διέκοψε τις συνομιλίες με τη συντηρητική αντιπολίτευση για τη δημιουργία μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας που θα προωθούσε τα νέα μέτρα λιτότητας. Αργότερα ανακοίνωσε -αντ’αυτού- ανασχηματισμό του υπουργικού του συμβουλίου του, επιτείνοντας τη διεθνή ανησυχία.

Έγκυροι αναλυτές επισημαίνουν την πιθανότητα ο Παπανδρέου να θεώρησε ότι η συναίνεση ήταν εφικτή, παρόλο που οι συντηρητικοί απαιτούν εδώ και μήνες την επαναδιαπραγμάτευση του δανειακού πακέτου διάσωσης ύψους 110 δισεκατομμυρίων ευρώ, που χορηγήθηκε στην Ελλάδα από την ΕΕ και το ΔΝΤ το περασμένο έτος.

«Δε μπορώ να πιστέψω αυτά που κάνουν την ώρα που τους προσφέρονται όλα αυτά τα χρήματα», δήλωσε ένα απογοητευμένο τραπεζικό στέλεχος της ΕΚΤ.

Ο Παπανδρέου μπορεί επίσης να ήθελε να τρομάξει αμφιταλαντευόμενους βουλευτές του, προκειμένου να ψηφίσουν το νέο πενταετές πακέτο λιτότητας ύψους 28 δισ., το οποίο είναι προϋπόθεση για τη συνεχιζόμενη βοήθεια από ΔΝΤ και ΕΕ.

«Το πραγματικό ρίσκο για το επόμενο πακέτο, προέρχεται από την ίδια την Ελλάδα» αναφέρει η J.P. Morgan σε ανάλυσή της. «Ο πρωθυπουργός χάνει τη στήριξη από το ίδιο του το κόμμα, ενώ υπάρχουν τεράστιες αντιπαραθέσεις σε όλο το πολιτικό φάσμα, αλλά και στο σύνολο του πληθυσμού.»

ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Το διαταραγμένο πολιτικό σκηνικό προκάλεσε αναταράξεις στις παγκόσμιες αγορές και σόκαρε αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι έκαναν έκκληση στις πολιτικές ηγεσίες της Ελλάδας να συναινέσουν στη στήριξη των μεταρρυθμίσεων.

Σύμφωνα με αναλυτές, η Ελλάδα φαίνεται να απομακρύνεται από μία κατάσταση τύπου Λετονίας. Η χώρα της Βαλτικής έλαβε ένα πακέτο διάσωσης από ΕΕ και ΔΝΤ το 2008 για να αποφύγει την πτώχευση.

Επέβαλε κατόπιν περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων ύψους περίπου 15 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε διάστημα τριών ετών, συμπεριλαμβανομένων μισθολογικών περικοπών για εκπαιδευτικούς και εργαζόμενους στην υγεία, έως και 50 τοις εκατό.

Τα μέτρα πυροδότησαν συρρίκνωση της οικονομίας κατά 18 τοις εκατό το 2009, αλλά η οικονομία της Λετονίας άρχισε να αναπτύσσεται ξανά το περασμένο έτος και έχει επιστρέψει για δανεισμό στις διεθνείς αγορές.

Συγκριτικά, η Ελλάδα κατόρθωσε να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα στο 10,5 τοις εκατό του ΑΕΠ πέρυσι, από 15,4 τοις εκατό το 2009. Αλλά έχει μείνει πίσω σχετικά με τους στόχους που έχει συμφωνήσει με την ΕΕ και το ΔΝΤ, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί το υπουργικό συμβούλιο να συμφωνήσει σε ένα νέο πακέτο «σφιξίματος του ζωναριού» που προκάλεσε τις διαμαρτυρίες.

Οι αγορές είναι σκεπτικές πλέον για το εάν η Ελλάδα μπορεί να σωθεί, ακόμα περισσότερο μετά τις βίαιες συγκρούσεις της Τετάρτης.

Σε συνδυασμό με τις παραιτήσεις ορισμένων βουλευτών του κόμματος του Παπανδρέου και τις αξεπέραστες ακόμα διαφορές μεταξύ ηγετών χωρών της ευρωζώνης στην προσπάθεια για την περαιτέρω οικονομική ενίσχυση προς την Αθήνα, ορισμένοι αναλυτές βλέπουν την πιθανότητα μια ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας να αυξάνεται.

«Οι διαμαρτυρίες δεν πρόκειται να σταματήσουν και οι Έλληνες δε θα τα καταφέρουν... διαφαίνονται επιπρόσθετα αυξανόμενες διαφορές μεταξύ ΔΝΤ, ΕΕ και ΕΚΤ» δήλωσε ο David Lea, αναλυτής της Control Risks.

«Νομίζω ότι οδηγούμαστε αναπόφευκτα προς τη χρεοκοπία.»

http://reason-gr.blogspot.com/2011/06/reuters.html

http://www.reuters.com/article/2011/06/16/us-greece-public-idUSTRE75F7TN20110616